Kunming, Dali, Lijiang, Zhongdian

18 uur in de trein, daar wordt je over het algemeen niet vrolijk van. Maar de trein naar Kunming rijdt s'nachts en al slapend is het heel goed te doen. De trein zag er keurig uit. We hadden kaartjes voor een hardsleeper, dat is een soort bedje waarvan je er 3 boven elkaar hebt. De coupee heeft 6 bedden en is niet gesloten. Je slaapt dus met zo'n 60 mensen in een wagon.

Dat is dus lekker makkelijk contact maken. Er kwamen al snel 3 Chinese studenten langs die graag hun engels wilde oefenen. Jeroen heeft het met van alles en nog wat over ze gehad. Grote hit was onze Lonely Planet van China. Die kennen ze hier niet, omdat ie verboden is.

Verder deelde we onze coupe met twee mannen die maar niet uitgepraat raakte, ook s'nachts niet. En wij maar denken dat we wakker zouden liggen van de baby in onze coupe. Maar babies huilen hier weinig. Ze worden vaak de hele dag vastgehouden en dat schijnt te helpen. Omdat je de baby niet even buiten het raampje van de trein kan hangen had deze baby speciaal voor de reis een luier aan. Die hadden we hier nog niet gezien. De kleintjes hier hebben broekjes met een gat in het kruis. Als het kind iets moet houdt je die gewoon boven de goot. Dat bespaart een hoop luiers en luieruitslag.

Kunming is vooral een hele grote stad. Sandra heeft er weinig van meegekregen omdat ze allerlei griepverschijnselen had. Ondanks dat zijn we toch naar Dali doorgereisd.

En dat was even opletten, want de bus naar Dali, gaat niet naar Dali. Maar naar in Xiaquan, het nieuwe Dali. Lekker handig. Op het busstation kregen we geen taxi zover naar de bus te gaan die wel naar het oude Dali ging. Verdiende ze blijkbaar te weinig aan. Omdat we geen idee hadden waar ze ons gedropt hadden en dus ook niet wisten waar die andere bus was hebben we uiteindelijk met een ander stel de taxi genomen naar de oude stad. Toen de taxichauffeur ons ook nog eens niet afzette bij het besproken hotel maar bij zijn broer of zo had Sandra, zeker met al die griepverschijnselen, het wel gehad (soms is die ene Chinees dan net even teveel). Maar gelukkig, niet veel later vonden we een prima plekje en na wat uit te rusten konden we weer genieten.

Dali is een mooi oud Chinees stadje. Het is flink opgeknapt, fotogeniek maar ook behoorlijk toeristisch. Vooral Chinese toeristen dan. Die vinden wij over het algemeen behoorlijk komisch. Ze bewegen zich vrijwel altijd voort in groepen met voorop iemand met een vlaggetje. Ze maken enorm veel foto's, bij voorkeur van nep watervalletjes. We horen andere westerse toeristen klagen over deze groepen (ja, je moet er ook niet doorheen lopen daarvan raken ze van van de leg!). Wij hebben er niet zoveel last van. Als die Chinese toeristen lijkt ons een signaal dat goed gaat met een behoorlijk aantal Chinezen. We hebben begrepen dat vroeger 80% van de toeristen uit het buitenland kwam, inmiddels zijn 80% van de toeristen Chinees.

Een manier om van de grote groepen af te komen is een fiets te huren. We zouden een klein rondje rond Dali doen, omdat Sandra zich nog steeds niet lekker voelde. Nou dat werd al snel zo'n 40 kilometer in de hitte, langs stoffige en drukke wegen. Het werd eigenlijk pas echt leuk toen we de weg kwijt raakte. We kwamen in een superleuk oud Bai dorpje. We reden op met de schooljeugd die lunchpauze had. En we werden, vaak ongevraagd, om de paar meter de weg gewezen. Alleen de ene wees ons de weg naar het meer en de andere naar de grote weg.

Lijiang is ook zo'n mooi oud stadje. Hier wonen voornamelijk de Naxi. De hele provincie Yunnan staat bekent om zijn minderheden, dat maakt het een bijzonder stukje China. Het is ook een bijzonder fotogeniek stukje China, met mooie mensen en mooie klederdrachten.

In Lijiang zijn we naar het beroemde Naxi orkest gegaan. Dit orkest is erg beroemd in China. Het is een van de weinige die nog echt oude Chinese muziek speelt op soms hele oude muziek instrumenten. Ook de leden van het orkest zijn soms oud (zelfs een van 88 ). Het orkest is sinds begin jaren '80 actief. Het is opgericht door muzikanten die tijdens de culturele revolutie hun oude instrumenten hadden begraven. De meeste hebben jarenlang in de gevangenis gezeten. De directeur van het orkest heeft maar liefst 21 jaar vastgezeten omdat hij westerse muziek speelde zoals Schubert. Heftige geschiedenis dus. Inmiddels zijn er ook veel jonge leden binnen het orkest, omdat de oude garde langzaam verdwijnt.
Als ze beginnen te spelen doet het voor ons in eerste instantie wat vreemd aan. Het lijkt chaotisch. De instrumenten zitten kriskras door elkaar, tussen door lijkt er enigsinds willekeurig van instrument gewisseld te worden, de oude mannetje lijken af en toe een uiltje te knappen en er is geen dirigent (tenminste niet zoals wij die kennen, wel een man met een bellenplateau). Hoe dan ook het schouwspel is vermakelijk en de muziek is mooi.

Natuurlijk zijn we in Lijiang ook naar de Black dragon pool geweest. Het is waarschijnlijk een van de meest gefotografeerde stukjes China. Dus daar kunnen we niet omheen. Verder niet zo spannend.

We hebben in Lijiang verder vooral lekker rondgeneusd en gerelaxed. Onze volgende stop was namelijk een flinke wandeltocht en dan moest Sandra toch echt weer beter zijn. Dat relaxen hebben we veel gedaan in het Praque cafe. Heeft verder weinig met Praag te maken, maar er heerste een heerlijke sfeer, goed eten en een grote stapel National Geografics. En voor je het weet heb je nog meer reisideeen. Tibet is zo'n nieuw idee. We hebben in Lijiang daarom een permit aangevraagd om naar Lasha te kunnen vliegen. Zo'n permit aanvragen duurt even.

In de tussen tijd zijn we naar de Tiger Leaping Gorge gegaan. Een prachtig stukje natuur. Tenminste nu nog. In 2008 staat er een grote dam gepland voor deze kloof. China bestaat zeker niet alleen uit prachtige oude stadjes maar ook uit heel veel vaak grote bouwprojecten.

De kloof is prachtig. De eerste dag hebben we maar een klein stukje gelopen. Bij de start, waar we onze grote rugzakken achterlieten, kwamen we Suseng en Jungjie tegen. We werden een groepje. Onze eerste overnachting was in een schattig Naxi dorpje bij een boerenfamilie die ook een guesthouse hebben. We hadden er een prachtig uitzicht op de kloof.

De tweede dag was pittig. Het begon met de beruchte 28 bochten. Een flink stuk omhoog. Al snel bleek Suseng een hele goede conditie te bezitten, maar die van Jungjie was belabberd. Ondertussen loopt er dan een mannetje die je probeert een paard aan te smeren. Niet echt goed voor de motivatie zullen we maar zeggen. Maar met een beetje coaching kregen we ook jungjie, zonder paard, de berg op.

Onze luchstop was bij het Halfway Guesthouse. Volgens Michael Pailin de WC met het mooiste uitzicht. Inmiddels is er een hele concurrentie twist onstaan tussen de verschillende guesthous eigenaren rond de kloof wie de WC met het mooiste uitzicht heeft. Volgens ons een zeer curieuze discussie in een land waar je het liefst helemaal niet op de WC komt. En als je er al moet zijn zo snel mogelijk je ding doet en weer weg bent. Echt het uitzicht kan je gestolen worden.

Chinese WC's daar kunnen we nog wel even over uitweiden. Vooral de publieke toiletten. Die zijn namelijk wel erg publiek. Het is een lange goot die aan gescheiden wordt door lage wandjes. Je zit tussen twee wandjes in. Die wandjes staan er omdat je anders met jouw gezicht in de ander zijn gat zit. Als je mazzel hebt staat er water zodat het menselijk afval in de goot weg kan worden weggespoeld. Maar vaker blijft het daar gewoon liggen. WC papier en vrouwelijke sanitaire voorwerpen worden bijvoorkeur naast de prullebak gegooid. Gelukkig is het bij de meeste guesthousen wel gewoon schoon.

Afijn, na 9 uur lopen in de kloof kwamen we aan in het Tibet guesthouse. Prima plekje. De derde dag hebben we onderlangs gelopen door uitgehakte stukken van de kloof langs de steen waar volgens de legende die tijger dus over heen gesprongen heeft. Jungjie had het inmiddels opgegeven, maar we hadden een nieuw lid voor ons wandelteam. Emilia uit Australie.

Het is altijd leuk om nieuwe mensen te ontmoeten. Onze ontmoeting met Suseng vonden toch wel erg bijzonder. Ze sprak ontzetten goed engels en was verbazingwekkend open over China. Ze bracht zelf allerlei onderwerpen te spraken waar we eigenlijk best vragen over hebben maar die je niet echt durft te stellen.
Zo begon ze over China's een-kind-beleid. Ze is zelf enig kind en vindt dat onwijs jammer. Ze was wat wrang over alle rechten die de minderheden daarin hebben terwijl er heel veel, juist ook armere Han chinezen zijn, die daar moeite mee hebben. Aldus Suseng. Ze vertelde dat het beleid nu is dat twee enig kinderen samen twee kinderen mogen hebben. Maar of zij straks twee kinderen wil weet ze niet. Haar familie heeft enorm geinvesteerd in haar opleiding. Ze begint nu net met een goede baan. Kinderen zijn nu even niet aan de orde.
Ze vertelde over hoe moeilijk het is om als Chinees ergens anders te gaan werken of wonen. Alle Chinezen zijn ingedeeld in een soort sociaal/ economische eenheid (hukou). Dat is de eenheid waarbinnen je van de overheid onderwijs, gezondheidszorg en andere zorg ontvangt. Het niveau van de voorzieningen verschilt nogal en zijn enorme arme hukou's (vaak in dorpen en kleine stadjes), en er zijn hele rijke hukou's (vaak in grote steden). Maar zomaar verhuizen kan dus niet omdat je ergens anders daar geen rechten hebt.
Een van de weinige mogelijkheden is studeren. Als je studeert mag je naar een universtiteitsstad. Na je studie mag je daar blijven wonen als je een werkgever kan vinden die voor jou een nieuwe sociaal/economische eenheid kan vinden.
Dat ligt dus allemaal enorm ingewikkeld. Omdat studie de enige kans is ligt er enorm veel druk op leerlingen. Suseng vertelde dat zijn altijd of op school zat of huiswerk aan het maken was als kind. Geen tv, niet spelen niks. De concurrentie is enorm. Onze verhalen over bijbaantjes en naschoolse activiteiten zijn dan echt een wereld van verschil.
Ze vertelde ook wat dingen over wat verboden was in China. Zoals bepaalde boeken, het naaien van de Chinese vlag op je kleren, het praten over de culturele revolutie. Ze vertelde het verhaal vertelde van haar opa die was vermoord tijdens de revolutie omdat hij leraar was, en haar oma hoe zwaar die het had gehad.
Zelf had ze ook allerlei vragen over hoe wij leven. Eigenlijk waren de drie dagen dat we samen door de kloof wandelde te kort.

Inmiddels zijn we aangekomen in Zhongdian. We zitten hoog en dicht tegen tibet aan. Dat is ook de reden dat we hier zijn. We hebben hier ons permit en een vliegticket geregeld. Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Maar we hebben ergens het gevoel dat het dit keer niet alleen aan overheidsregels ligt. Je moet als buitenlander een permit hebben, want Tibet is wel China maar toch niet helemaal. De permits zijn op zich niet duur. Maar nu zijn er onderhands afspraken gemaakt tussen allerlei mannetjes dat buitenlanders de permits alleen kunnen krijgen via reisbureau's. Die verkopen ze tegen de hoofdprijs en in combinatie met een ticket. Nu hadden wij alleen een permit geregeld in Lijiang. Dat bracht dus wat stress met zich mee, want dat bleek volgens de meneer van het permit bureau niet te kunnen. Hij ons mannetje gebeld in Lijiang. Moest nog een fax komen uit Lhasa. Ondertussen reservering gemaakt voor vliegticket. Maar dat kan pas echt geregeld worden als we een permit hebben. Wij weer terug naar het mannetje van het permit bureau, die had geen idee wie wij waren. Ja, al die blanken lijken ook zo op elkaar. Wij weer het verhaal verteld. O ja! En toen leek het goed te komen. Uiteindelijk aan het eind van de dag is het geregeld. (opmerking van Sandra: echt, een rijtje parafen halen op een ministerie is er niks bij!)

Tot in Tibet
groetjes,
Jeroen en Sandra