Lhasha, Yamdrok-Tso, Gyantse, Shigatse, Nam Tso

Tibet is geen China. Andere mensen, ander geloof, andere taal, ander eten andere gewoontes. Dat is het eerste gevoel dat overheerst als je hier bent.

Maar, Tibet hoort al jaren bij China. Er wordt geinversteerd in wegen, treinen, scholen en toerisme. Dat de Tibetanen daarvoor ondankbaar zijn vinden veel Chinezen ongelofelijk.

Of de Tibetanen daadwerkelijk blij zijn met een snelweg tot onderaan de Mount Everest en een nieuwe sneltrein tot aan Beijing is de vraag. Het brengt vooral meer Chinezen naar Tibet. Dat zorgt wel voor economische bedrijvigheid maar de meeste banen zijn voor Chinezen.
Een mooi voorbeeld zijn de Chinese toeristen die via Chinese organisaties, met Chinese bussen, door een Chinese gids rond worden geleid. Ze slapen in Chinese hotels en eten in Chinese restaurant. Er komt geen Tibetaan aan te pas.

Natuurlijk zijn wij hier ook maar een paar dagen. En we realiseren ons dat de Chinese toeristen die hier rond lopen zich vaak van geen kwaad bewust zijn. Ook zij komen uit een situatie van beperkte vrijheden en informatie. Voor hun is een bezoekje Tibet vaak een vakantie van duur verdiende centjes.

Toch is de weerstand tegen Chinezen onder de Tibetanen voelbaar. Chinezen zijn bezetters. Vaak is een kleine opmerking genoeg om een gesprek los te maken. Gesprekken waarin sommige Tibetanen ondanks alle verboden opvallend open zijn.

De eerste paar dagen besteden we in Lhasa, de hoofdstad. De eerste indruk van Lhasa was niet zo best. Het is er druk en vies. We doen een verwoeste poging een goedkoop slaapplekje te vinden, maar dat valt tegen. Goedkoop is hier vaak synoniem voor vies en zonder douche. We hadden een tip maar die plek konden we zelfs na 2 uur rondsjouwen met onze rugzak (dwars door de bedevaarders) niet vinden. Uiteindelijk kozen we voor een kamer bij een super aardig mannetje met een ongelofelijk vieze WC. Gelukkig vonden we de volgende ochtend we het guesthouse van onze keus.

We zitten echt bovenop Barkhor. Dat is een pelgrim circuit. Pelgrims lopen al biddend het circuit. Het is een kleurrijk geheel van jong tot heel er oud. Van modern geklede tibetanen, monniken en mooi uitgedoste nomaden. Van mensen met bidwielen, khataks (offersjalen), vloeibare jakboter en offergeld. Ook zijn er gelovigen die de afstand af leggen door bij elke bidbeweging helemaal languit op de grond te gaan. Sommige komen van heel ver weg en en maken deze zeer vermoeiende bewegingen al maanden.

Uiteindelijk eindigen alle gelovigen bij de Jokhang tempel. Dit is in Tibet de tempel onder de tempels. Voor en in de tempel wordt gebeden. Binnen in de tempel is een doolhof aan altaren en halletjes. Er is een onafgebroken sliert aan gelovigen. De geur van jakboter en vuur hangt zwaar in de donkere tempel.

Minstens zo indrukwekkend is een bezoek aan Potala Palace. Dit is het voormalige winterverblijf van de Dalai Lamas en het gebouw waar eens de Tibetaanse overheid zat. Sinds de 7e eeuw is dit gebouw langszaam uitgebouwd tot zijn huidige indrukwekkend proportie. Het paleis, dat eigenlijk een aaneenschakeling van gebouwen is, ligt hoog op een heuvel en de beklimming is (zeker door de de hoge ligging van Lhasa) niet voor watjes.

De volgende dag hebben we een poging gedaan om met de bus naar het treinstation te komen. Treinkaartjes kun je soms beter ruim van te voren kopen. Dit was echt de allereerste keer dat we er niet uitkwamen. We hebben half Lhasa gezien en kunnen zeker beamen dat we ook in de niet toeristische gedeelte zijn geweest. Uitindelijk hebben we maar een taxi genomen. Voor het enorme bedrag van 20 Yuan (2 euro) valt dat nog te doen.

S'middags hebben we het Drepung klooster bezocht. Dat ligt even buiten Lhasa. Het is een van de belangrijkste kloosters van Tibet. Het was er heerlijk rustig. Helaas komt dat mede omdat het aantal monniken sinds de "Liberation" (zo noemen de Chinezen de bezetting) is gedaald van 7000 naar een paar honderd.

Meer van Tibet hebben we gezien door een 4wd met chauffeur en een gids te huren. Dit moet bijna wel in Tibet want door alle regels en benodigde permits is zelfstandig reizen heel erg moeilijk. In pricipe kun je het allemaal in Lhasa regelen al kost het wel behoorlijk wat tijd om tegen een goede prijs wat te krijgen. Veel mensen delen daarom een auto. Maar die gaan bijna allemaal richting Nepal. En daar gingen wij nou net niet naar toe.

Wij gingen samen met Pasan (onze chauffeur) en Tashi (onze gids) drie dagen op pad. Tashi is eigenlijk geen officiele gids volgens Chinese begrippen want zijn Chinees is niet goed genoeg voor een vergunning. Omdat wij meer geintereseerd zijn in zijn goede engels dan in zijn Chinees maken we een deal.

De eerste dag was een lange trip. We stoppen bij een rivier waar de Tibetanen vroeger de overblijfselen van hun overleden familie in wierpen. Dat mag nu niet meer. Tegenwoordig doen de meeste families aan "hemelbegravenissen". De overblijfselen van familie wordt in stukken gehakt en gevoerd aan de roofvogels. Die zorgen ervoor dat de ziel naar de hemel gaat.

Na een stop bij het heilige en helder blauwe Yamdrok Tso meer rijden we via een adembenemende route naar Gyantse. Het is niet de snelste route, maar Pasan test graag even zijn nieuwe voorbanden. We zitten natuurlijk niet voor niks in een 4wd. We vervelen ons geen minuut. Het uitzicht is prachtig. We hebben een grote voorraad Tibetaanse snacks bij ons. En Tashi praat aan een stuk door over zijn leven en Tibet. Hij leert ons een paar woordjes Tibetaans die we al snel kunnen uitproberen bij de nomaden en dorpelingen die we onderweg tegenkomen.

In Gyantse bezoeken oud klooster met een grote stupa. Dit keer kan Tashi ons meer uitleggen over de rituelen en de verschillende boedha's. Zelf bid hij ook nog even bij de "huidige" boedha (er is er ook een voor het verleden en een voor de toekomst). Een beetje zegening dat zijn gidsvergunning niet gechecked wordt kan ie wel gebruiken. Tot onze verbazing tovert hij daarbij ook een afbeelding van de Daila Lama te voorschijn. Dat is hier echt enorme strafbaar en dat heeft ie gewoon om zijn nek hangen. Dat wij zo verbaasd zijn, verbaasd hem. Dit soort passief verzet is gebruikelijk volgens hem. Hoewel mensen, en hij ook, wel voorzichtig zijn wat ze tegen wie zeggen (soms moet onze uitleg wachten tot in de auto).

Ineens hebben we haast, we moeten versneld naar Shigatse. Pasan heeft via via gehoord dat er iets (we hebben geen idee wat) uit is gehangen. Dit schijnt enorm bezonder te zijn. Eenmaal aangekomen bij het klooster in Shigatse blijkt het om een enorme vaandel te gaan dat alleen in bijzondere gevallen omhoog gaat. Helaas het ding was al weer naar beneden. Grote teleurstelling bij Pasan en Tashi. Ons maakte het niet zoveel uit. Wat voor ons erg leuk was de drukte met gelovigen door dat vaandel. Het was een grote picknick voor de kloosterdeuren.

S'avonds hadden we een heerlijk diner met jakvlees. Ook proefde we voor het eerst jakboterthee. We hadden vreselijk verhalen gehoord over de betreffende thee. Jeroen durfde het niet aan. Sandra vindt het eigenlijk wel ok. Zolang je maar niet verwacht dat het thee is. Dat is het namelijk niet het is gesmolte boter.

De tweede dag was een prachtige tocht naar het Nam Tso meer. We rijden via kronkelwegen, bergen en prachtige vergezichten. Het hoogste punt ligt boven de 5200 meter. We stoppen om te picknicken tussen de jaks en de geiten. Alle beesten lijken hier lang haar te hebben. Dat is niet zo gek want zelfs in de zomer (nu dus) is het hier frisjes. Het is dan ook moeilijk voor te stellen hoe de mensen hier leven in de winter. Hoe moet het dan wel niet voelen in zo'n nomaden tent.

Koud is het ook als we aankomen bij Nam Tso. Een prachtig groot meer op maar liefst 4700 meter hoogte. We doen al onze kleren aan en duiken diep in onze kragen. We lopen een rondje door het tentendorp. Wat opvalt is dat echt overal in Tibet wordt gepooled. Zelfs de nomaden, ze leven in een tent maar hebben wel een pooltafel.

Gelukkig is het warm in de keuken. De kachel wordt gestookt met gedroogde jakstront. Dat is hier gebruikelijk want bomen zijn hier in de verste verte niet te vinden.

Het allerkoudste is hier een toiletbezoek. Er is namelijk geen toilet (die hebben ze hier niet op het platte land). De enige oplossing is dus een redelijk geschutte plek te zoeken voordat je je broek laat zakken.

De derde dag hebben we de rots beklommen naast het meer. Het geeft een prachtig uitzicht. Het is ook de plek om je bidvlaggen op te hangen. Op onze bidvlaggen staan de namen van onze familie. Ze wapperen in de wind bij dit heilige meer. For good luck, legde Tashi uit.

De hele ochtend konden we genieten van deze mooie plek. Tot een uur of 12 dan arriveren busladingen vol Chinese toeristen. Dan wordt het wel erg druk en is de betovering een beetje gebroken.

We zijn nu weer terug in Lhasa. Ons laatste dagje Tibet. We zijn onder de indruk het is daarom een beetje een lang verhaal geworden. Er speelt nog veel door ons hoofd over Tibet. We kunnen daarom zeker niet alles weergeven in dit bericht, maar we hebben ons best gedaan.

Groetjes
Jeroen en Sandra